موجودات افسانه ای در فرهنگ ایران زمینft و در سایر نقاط دنیا بسیار زیاد هستند. این موجودات افسانه ای بعضی وقتها صرفا یک افسانه هستند که وجود خارجی ندارند ولی برخی از این موجودات هستند که ممکن است واقعا وجود داشته اند و یا در حال حاضر هم وجود دارند. در این مقاله قصد داریم به معرفی این موجودات افسانه ای که ممکن است وجود داشته باشند میپردازیم.
آل
آل موجودی است که گفته می شود اگر زن تازه زا را تنها بگذارید به سراغ او می‌آید و به او و بچه اش آسیب میرساند. باور به وجود این موجود خیالی تنها منوط به ایران نیست و در بسیاری از کشورهای آسیایی به وجود آن اعتقاد دارند. در فرهنگ آسیایی این باور وجود دارد که زن تازه زا را باید تا چهل روز مواظبت کرد و او را تنها نگذاشت. برخی معتقدند که کلمه آل برگرفته از قوم وحشی که در آمازون ساکن بوده اند است.
اجزای بدن آلها به این صورت توصیف شده است:
بینی گلی، چشمان آتشین، موهای ژولیده، دندان‌های آهنین و نیش دار با سینه های آویزان مانند پیرزن ها که سبد حصیری را برای دزدیدن جگر و قلب زن و بچه تازه به دنیا آمده همراه دارند.
برطبق بسیاری از روایات خاور نزدیک، خدا یک آل را برای همسری آدم یا اولین بشر آفرید امّا آدم فانی و خاکزاد با آل که از جنس آتش است، ناسازگار بود. این آغاز و ریشهٔ دشمنی آلها با حوا وهمه دختران اوست.
خیلی ها اعتقاد دارند که آل تنها یک موجود افسانه ای است ولی وجود داستانهایی از حمله به زنان باردار و تازه زا در گذشته ای نه چندان دور وجود این موجود را محتمل میکند.
بخوانید: دانلود کتاب مرجان جادو
اژدها
اژدها در فرهنگ ایران زمین جایگاه بسیاری دارد. ظاهرا اژدها یک نوع مار بزرگ بوده است که دارای دست و پا بوده و گاهی اوقات چند سر داشت و گاهی بصورت یک تمساح بزرگ یاد شده است. جالب است بدانید که ریشه کلمات ضحاک و اژدها یکی هستند. ازدها نماد پلیدی و زشتی و اهریمن بوده است و حتی در بعضی از فرهنگها این موجو را میپرستیدند.
وجود اژدها خیلی محتمل است. چرا که یک حیوان خزنده و یا یک تمساح میتواند در اثر یک جهش ژنتیکی میتواند چند برابر حالت عادی رشد کرده و هیبتی مهیب داشته باشد.
پروفسور فرهاد عسکری محقق و فیلسوف اعتقاد دارد که این موجود در گذشته وجود داشته ولی نه به این شکل که ذکر کرده‌اند، بلکه شاید به صورت موجود (مار عظیم) مانند کنت دراکولا یا ضحاک.
سیمرغ
همه ما ایرانیها با سیمرغ آشنا هستیم. یک پرنده افسانه ای که در شاهنامه و سایر اساطیر ایرانی به آن اشاره شده است. پرنده ای که زال را پرورش می دهد و رازهای پنهان را می داند. بعضی معتقدند که کلمه سیمرغ برگرفته از دو کلمه ی سی و مرغ است و بعضی دیگر نیز معتقدند سی در واقع شی است و آن مخفف شاهین است. در توصیف ظاهر سیمرغ چنین آمده است که آن مرغی از افسانه‌ای با دم طاووس، بدن عقاب و سر سگ و پنجه های شیر. در اوستا چنین آمده است که آشیانه سیمرغ درختی است به نام ویسپوبیش که دربر دارنده تخم همه گیاهان است.
هیچ اطلاعی از اینکه سیمرغ وجود خارجی دارد یا نه در دست نیست ولی آنچه مسلم است سیمرغ در صورت وجود یک موجودی شبیه شاهین است.
عفریت
عفریت یکی از موجودات افسانه ای است که به خصوص در فرهنگ اسلامی از آن یاد شده است. عفریت نوعی از اجنه است که دارای قدرت زیادی است. کلمه عفریت در قران در داستان حضرت سلیمان اشاره شده است.
[سلیمان] گفت: «ای بزرگان! کدام یک از شما تخت او (بلقیس) را برای من می‌آورد پیش از آنکه مطیعانه نزد من آیند؟» عفریتی از جنّ گفت: «من آن را نزد تو می‌آورم پیش از آنکه از مجلسِ خود برخیزی، و من نسبت به این امر، توانا و امانت‌دارم.» [امّا] کسی که دانشی از کتاب [آسمانی] داشت گفت: «پیش از آنکه چشم برهم زنی، آن را نزد تو خواهم آورد…»
در این داستان عفریت میگوید که من آن تخت را پیش از آنکه از جایت برخیزی برایت می آورم ولی شخصی دیگر که عالم بر اسم اعظم خداوندی است (آصف ابن برخیا) میگوید که من آن را در یک چشم بر هم زدن برایت می آورم.
پس واژه عفریت به نوعی از جن گفته میشود که وجود خارجی دارد.
بخوانید: کتاب عجایب المخلوقات و غرایب الموجودات
ققنوس
ققنوس یکی از موجودات افسانه‌ای است که در اساطیر ایران جایگاه ویژه ای دارد. به گفته برخی اسطوره ققنوس منشایی مصری دارد. طبق افسانه ها و اساطیر ایرانی ققنوس پرنده ای است که هزار سال عمر میکند و در پایان هزار سال هنگامی که عمرش به آخر رسیده است هیزم جمع کرده و در بالای آن می نشیند و شروع به آواز خواندن میکند و از گرمای بال‌هایش آتشی پدید می آیند و در اثر آن آتش بیضه ای پدید می آید که از سوختن آن بیضه ققنوسی دیگر متولد میشود..
طبق افسانه ها ققنوس دانه و علف معمولی نمی خورد بلکه از عصاره میوه ها و از دانه های بسیار کمیاب می خورد. طبق این افسانه ها ققنوس جفت ندارد و بدون تولید مثل متولد میشود. طبق این افسانه ها جثه ققنوس همانند یک عقاب معمولی بوده است و هر ۵۰۰ سال یکبار در چشم مردم ظاهر می شده است.
ام الصبیان
ام الصبیان یکی دیگر از موجودات افسانه ای است که بیشتر در بین کشورهای حاشیه خلیج فارس و در بین اعرب خوزستان شناخته شده است. آورده اند که حضرت رسول صلی الله علیه و اله و صلم نشسته بود شخصی به شکل و شمایلی غریب از در مسجد وارد شد و سلام کرد و نشست، رسول الله از او پرسید چه کسی هستی؟…گفت فرشته ام. حضرت گفت دروغ می گویی تو دیو یا پری هستی…در همین میان جبرئیل خدمت رسوالله رسید و از حضرت حق پیغام آورد که: یا رسول الله از این شخص سوال کن تا قدرت خدا را نظاره کنی، پس حضرت فرمود راست بگو که نام تو چیست؟ گفت نام من ام الصبیان است… مقام من آزار رساندن به کودکان و زنان حامله است که آنها را خسته و رنجور گردانم و درد سر و شقیقه بر آنها گمارم و رخ ایشان را زرد گردانم و شکم های ایشان را بزرگ سازم و کسی علاج آن نداند و اهل فضل و علما را در وسوسه اندازم و در رحم زنان و بر سر و روی بچه طپانچه زنم و از شکم بدر اندازم و کودک را مصروع سازم و دیوانه کنم و بر سر راه ها و گذر گاه ها مسکن سازم تا مردم را آزار رسانم و در فسق و فجور اندازم و فتنه بر انگیزم…پس حضرت رسول فرمود به امیر المومنین که وی(ام الصبیان) را بگیر و به قتل رسان…در این هنگام جبرئیل فرمود یا رسول الله حق تعالی می فرماید او را مکش زیرا او را عبث(بیهوده) نیافریدم.
با فرض اینکه این روایت صحیح باشد ام الصبیان یکی از اجنه است و موجود خیالی نیست.
از شواهد چنین برمیاید که ام الصبیان یک زن از جنس اجنه بوده است. او را مادر شیطان و دختر شیطان نیز نامیده اند.
سیوطى در شرح دیدار سلیمان پیغمبر (ع) با طایفه‌هایى از دیو و جن، او را آفریده‌ای شگفت انگیز و زشت‌ترین آفریدة پروردگار وصف مى‌کند و مى‌نویسد: این عجوزه که نامش همّت و دختر همّت و مکنى به ام الصبیان است، دندانهایى مانند دندان فیل، گیسوانى همچون شاخة خشک درخت خرما، صدایى چون صدای رعد غرنده، و چشمانى چون برق درخشنده دارد. از دهان و سوراخهای بینى او دود بیرون مى‌آید. مى‌تواند همچون خر عرعر کند، مثل شتر بانگ برآورد، همچون گرگ صدا کند، مانند اژدها فش فش کند و چون پلنگ بغرد.
همزاد
همزاد یکی از معروف ترین موجودات افسانه ای است که ممکن است شما نیز اسم آن را شنیده باشید. اما همزاد واقعا چیست و آیا وجود دارد؟
اینگونه گفته شده است که به محض آنکه یک انسان متولد می شود یک موجودی از جنس اجنه به اسم همزاد کاملا مشابه با آن فرد نیز متولد می شود و همزمان با او رشد میکند. حالات روحی انسان و همزاد او کاملا به هم ارتباط دارند به این صورت که هنگامی که انسان خوشحال یا ناراحت است همزاد او نیز خوشحال و ناراحت می شود و برعکس. یعنی هنگامی که همزاد انسان دچار ناراحتی می شود ما نیز دچار ناراحتی میشویم. خیلی ها اعتقاد دارند که همزاد از جنس اجنه است با این حال بعضی از روان شناسان این اعتقاد را دارند که همزاد در واقع بعد دیگر انسان است که آن را بعد ناشناخته و یا ضمیر ناخودآگاه می نامند.
لازم به ذکر است وجود همزاد در روایات ائمه اطهار نیز تأیید شده است که به ۳ مورد اشاره میکنیم:
ابوحامد غزالی در کتاب احیاء العلوم از قول جابربن عبدالله می نویسد : چون حضرت آدم (ع) به زمین آمد اظهار داشت : ای پروردگار که میان من و این بنده دشمنی انداخته ای اگر مرا در برابر او یاری نکنی تحمل او را ندارم. گفت : تو را هیچ فرزندی متولد نشود مگر آن که فرشته ای به حمایت او بگمارم. ابو ایوب بن یزید نیز گفته است : به ما چنین رسیده است که با فرزندان آدمیان ، جنیان (همزادان) زایند پس با ایشان ببالند .
همپنین در روایات آمده که خداوند متعال به ابلیس فرمود: فرزندی به آدم نمی دهم، جز این که مانندش را به تو دهم، و هر آدمی، هم زاد شیطانی دارد.
در روایت دیگری آمده است که پیغمبر(ص) فرمود: چه بسا که هیچ کس نباشند جز آن که همزاد او از جنّ برای او گماشته شده است، گفتند: یا رسول اللَّه آیا برای شما هم هست؟ فرمود: برای من نیز هست، جز این که خدا یاریم داده که او تسلیم من شده است و مرا جز به نیکی واندارد(و من از او در سلامت هستم).
همزاد به ۲ صورت میتواند باشد: فرشته و اجنه. در صورتی که همزاد سفلی باشد ، جنس آن از جن است و اگر علوی باشد جنس آن از ملک یا فرشته است.
آنچه در نتیجه میتوان گفت این است که همزاد یکی از موجودات افسانه ای نیست و وجود خارجی دارد.
نو و جدید